Ο ΜΕΓΑΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΣ ΑΝΘΟΛΟΓΙΟΝ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:  ΓΙΩΡΓΗΣ ΓΙΑΤΡΟΜΑΝΩΛΑΚΗΣ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΑΓΡΑ, ΑΘΗΝΑ 2012

ΣΕΛΙΔΕΣ: 914

Όταν το 1990 κυκλοφορούσε για πρώτη φορά «ο Μέγας Ανατολικός», θα δημιουργούσε τόσο ντόρο και αντικρουόμενες σκέψεις στους κριτικούς, που πιστεύω ότι ο συγγραφέας καλώς έπραξε και δεν το δημοσίευσε εν ζωή, για ν’αποφύγει αυτόν τον ορυμαγδό επιθέσεων. Οι συντελεστές της έκδοσης όμως ήταν βέβαιοι ότι αυτό το μνημειώδες και εκτενέστατο έργο της νεοελληνικής γραμματείας θα μείνει στην ιστορία. Θα παραμένει εδώ για να προκαλεί, να καλλιεργεί συζητήσεις και αντιπαραθέσεις και για να υπενθυμίζει σε όλους ότι η αξία ενός έργου δεν συμβαδίζει με την εκάστοτε ηθική, αλλά καθιερώνεται και αποκτά διαχρονικότητα βάσει της δικής του λογοτεχνικής αξίας και ηθικής. Με άλλα λόγια είτε το θεωρήσει κάποιος πορνογράφημα ή το καλύτερο λογοτεχνικό κείμενο που γράφτηκε ποτέ, αυτό το γραπτό θα συνοδεύει πάντοτε τη λογοτεχνική ιστορία του τόπου και θα υπενθιμίζει σε όλους την επιθυμία του συγγραφέα. Ν’ αφήσει μία πολιτική και ερωτική ουτοπία καταγεγραμμένη για ν’ αποτυπώσει ολόκληρη την κοσμοθεωρία του. Ένιωθε την ανάγκη να απελευθερώσει όλες τις καταπιεσμένες δυνάμεις του, να γράψει κάθε ερωτική ανάγκη του ανθρώπου, όπως πρόσταζε το υπουνείδητό του και το κίνημα του υπερρεαλισμού που πρέσβευε. Εικοσιπέντε χρόνια συγγραφής για ένα τολμηρό ανάγνωσμα που κατάφερε να συγκεράσει  όλα τα πάθη της ανθρώπινης ψυχής και του νου και ν’αφουγρασθεί διακειμενικά όλον τον εικοστό αιώνα. Αυτές οι σκέψεις, νομίζω, βοήθησαν τον καθηγητή Γ. Γιατρομανωλάκη ν’ ασχοληθεί με την ανθολόγησή του έργου αυτού και την έκδοσή του σε μια συνοπτικότερη μορφή μιας και μ’ αυτό τον τρόπο πετυχαίνεται η εκ νέου συνοχή του κειμένου, αλλά ταυτόχρονα και η εντονότερη αίσθηση της πλοκής του. Με το καράβι  «Ανατολικός» ταξιδεύει το χθες, το σήμερα και το αύριο της ανθρώπινης παρουσίας, όπως το συνέλαβε και το εξέφρασε ένας υπαρξιστής ψυχαναλυτής, συγγραφέας και ποιητής. Τίποτα παραπάνω, τίποτε λιγότερο.